رۆژنامەنووس سەباح شێخلی، سەرنووسەری رۆژنامەی (البینة الجدیدة)، دوای کۆبوونەوەیەکی تایبەت لەگەڵ د. لەتیف رەشید، سەرۆک کۆماری عیراق، لە کۆشکی بەغداد، ستایشی گرنگیدان و پێزانینی سەرۆک کۆماری کرد بۆ کاری رۆژنامەگەری و رۆژنامەنووسان. شێخلی کۆبوونەوەکەی بە "جێگەی شانازی و رێز" بۆ خۆی و رۆژنامەکەی وەسف کرد.

گرنگیدانی سەرۆک کۆمار بە رۆژنامەگەری:

سەباح شێخلی ئاماژەی بەوەدا کە ئەوەی زیاتر کاریگەر بووە لە کۆبوونەوەکەدا، "گرنگیدانێکی زۆر و نایابی سەرۆک کۆمار بووە بە رۆژنامەگەری عیراقی و پیاوانی ئەو بوارە." بە وتەی شێخلی، سەرۆک کۆمار بە قسەی پڕ بەها و کاریگەر پێزانینی خۆی دەربڕیوە بۆ رۆڵ و گرنگی رۆژنامەنووسان.

د. لەتیف رەشید لە کۆبوونەوەکەدا جەختی لەسەر چەند خاڵێکی سەرەکی کردەوە:

• ئازادی رۆژنامەگەری و مافی رۆژنامەنووسان: پێویستە دڵنیا بکرێنەوە لە ئازادی رۆژنامەگەری و پاراستنی مافەکانیان.

• رۆڵی رۆژنامەگەری: رۆژنامەگەری رۆڵێکی گرنگی هەیە لە تۆمارکردنی مێژوو، گواستنەوەی روداوەکان، و خستنەڕووی بابەتە گرنگەکانی ژیانی هاووڵاتییان.

• دابینکردنی پێداویستییەکان: پێویستە هەموو بەرپرسێک، لە لووتکەی دەوڵەتەوە تا بنکەکەی، کار بکات بۆ دابینکردنی پێداویستییەکانی ژیانێکی شایستە بۆ ڕۆژنامەنووسان.

• ئازادی رادەربڕین و یەکێتی نیشتمانی: پێویستە فراوانتری روبەری ئازادی دەربڕین دابین بکرێت بۆ ئەوەی کەشێکی ئەرێنی بۆ کاری رۆژنامەگەری دروست ببێت و کارمەندانی بوارەکە بتوانن رۆڵی خۆیان لە پەرەپێدانی یەکێتی نیشتمانی و هاوپشتی لە نێوان پێکهاتەکانی گەلدا بگێڕن.

سەرۆک کۆمار وتیشی: "پێزانینمان هەیە بۆ هەموو هەوڵەکان کە ئامانجیان ئاشکراکردنی راستی و هۆشیارکردنەوەی کۆمەڵگا و چەسپاندنی دیموکراسی و گیانی لێبوردەیی و پێکەوەژیانی هاوبەشە."

پابەندبوون بە میساقی شەرەف و چاودێریکردنی حکومەت:

د. لەتیف رەشید تیشکی خستە سەر خاڵێکی گرنگ، لە پێویستی پابەندبوون بە "میساقی شەرەفی راگەیاندن"، وەک چوارچێوەیەک کە هاوسەنگی لە نێوان ئازادی بڵاوکردنەوە و بەرپرسیارێتی پیشەیی رادەگرێت و ئاشتی کۆمەڵایەتی دەپارێزێت. هەروەها جەختی لەسەر گرنگی چاودێریکردنی ئاستی حکومەت و دیاریکردنی کەموکورتییەکان بە شێوەیەکی بابەتی و پیشەیی کردەوە، بە شێوەیەک کە یارمەتیدەر بێت لە راستکردنەوەی سیاسەتە گشتییەکانی وڵات و گواستنەوەی ڕاستییەکان بە ئەمانەت و ڕاستگۆیی.

وتیشی: "رۆژنامەگەری رۆڵێکی گەورەی هەیە لە دروستکردنی رای گشتی هۆشیار بەوەی کە لە دەوروبەری هاووڵاتیان رودەدات، لە رێگەی گواستنەوەی زانیاری بە راستگۆیی."

خزمەتکردنی وڵات: شەرەف و ئەمانەت:

سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەدا کە سەردانی زۆربەی زانکۆ و پەیمانگە عیراقییەکان و فەرمانگە حکومییە جیاوازەکانی کردووە و بەشداری لە چالاکییە جۆراوجۆرەکاندا کردووە. هەروەها چاوی بە توێژە جیاوازەکانی کۆمەڵگا کەوتووە و پێشوازی لە باڵیۆزی وڵاتانی عەرەبی و بیانی کردووە، جگە لە کۆبوونەوەی لەگەڵ وەزیران و بەرپرسانی حکومەت بۆ گفتوگۆکردن لەسەر بابەتە گرنگەکان.

د. لەتیف رەشید خزمەتکردنی بەرپرسی باڵا بە وڵات و گەلەکەی بە "شەرەف و ئەمانەتێک" وەسف کرد کە دڵسۆزانە و راستگۆیانە هەوڵی جێبەجێکردنی دەدات. بەڵام ئاماژەی بەوەدا کە حەز ناکات لە شەقامەکانی بەغداد بە ڕێڕەوێکی درێژ لە ئۆتۆمبێل و پاسەوانان بڕوات و ناڕەحەت دەبێت لە بیستنی دەنگی زەنگەکان کە دەبێتە هۆی تێکدانی جوڵەی هاتوچۆ و قەرەباڵغی کە زیان بە هاووڵاتیان دەگەیەنێت. لەبەر ئەمە، مەیلی بۆ ئەنجامدانی کارەکانی بە هێمنی و ئەمانەت هەیە. سەباح شێخلی نزیکەی کاتژمێرێک گوێی لە قسەکانی سەرۆک کۆمار گرتووە.

وتارەکەی سەباح شێخلی و کاریگەرییەکەی:

سەباح شێخلی ڕایگەیاند، داوای مۆڵەتی لە سەرۆک کۆمار کردووە بۆ قسەکردن و سوپاسی کردووە بۆ تەرخانکردنی کات بۆ پێشوازیکردنی وەک هاوڵاتی و ڕۆژنامەنووسێک. بەتایبەتی سوپاسی کردووە بۆ گرنگیدانی بە وتارێک کە لە ژمارەی (4675)ی رۆژنامەی البینة الجدیدة لە رێکەوتی (دووی تشرینی یەکەمی 2025) بڵاوی کردبووەوە، بە ناونیشانی: "سەرنجی هاوڵاتییەکی عیراقی ئاڕاستەکراو بۆ بەڕێز سەرۆک کۆمار... هەموو خۆشەویستی و رێزێکمان بۆتان هەیە بەڵام دەمانەوێت لە شەقامدا بتبینین."

شێخلی ئاماژەی بەوەدا کە نووسینگەی راگەیاندنی سەرۆکایەتی کۆمار پەیوەندی پێوە کردووە و داوایان لێکردووە ئامادە بێت بۆ کۆبوونەوەکە، ئەمەش بەڵگەی گرنگیدانە بەوەی رۆژنامە رۆژانەکان بڵاوی دەکەنەوە. هەروەها، ئاماژەی بە جیاوازییەک کرد کە لە ماوەی پێنج ساڵی رابردوودا بە دەیان وتاری لەسەر روخانی پردێکی پیادەڕەو لەسەر رێگای محەمەد قاسم نووسیوە، کە لە ساڵی 2020ەوە بەهۆی پێکدادانی بارهەڵگرێکەوە روخاوە و لایەنی پەیوەندیدار هیچ چارەسەرێکی نەکردووە. ئەمەش بۆ ئەوە بوو کە جیاوازیی نێوان بەرپرسێک کە بەدواداچوون دەکات و یەکێکی تر کە بێباکە، دەربخات.

لە کۆتاییدا، سەباح شێخلی رێز و پێزانینی خۆی بۆ سەرۆک کۆمار تۆمار کرد لەسەر باشی پێشوازییەکەی، و بە دڵسۆزییەوە هیوای سەرکەوتن و لێهاتوویی بۆ خواست لە ئەرکەکەیدا بۆ خزمەتکردنی گەل و نیشتمانی عیراق. هەروەها سوپاسگوزاری خۆی ئاراستەی نووسینگەی راگەیاندنی سەرۆکایەتی کۆمار کرد لەسەر هەوڵدان و بەدواداچوونی وردیان بۆ ئەوەی لە رۆژنامە رۆژانەکاندا بڵاودەبێتەوە.

خەلیل حەییە، سەرۆکی وەفدی دانوستاندکاری بزوتنەوەی حەماس، ئەمڕۆ لە لێدوانێکدا رایگەیاند کە گەیشتوونەتە ڕێککەوتنێک کە کۆتایی بە جەنگی غەززە دەهێنێت و کشانەوەی هێزەکانی ئیسرائیل لە کەرتی غەززە لەخۆدەگرێت.

حەییە لە لێدوانەکەیدا جەختی لەسەر رۆڵی وەفدەکەی حەماس کردەوە و وتی: "پیاوان بووین لەسەر مێزی دانوستاندنەکان." هەروەها ئاماژەی بەوەدا کە "جەنگێکمان ئەنجامدا کە جیهان هاوشێوەی نەبینیوە."

سەبارەت بە وردەکارییەکانی رێککەوتنەکە، حەییە رونی کردەوە کە "رێککەوتنەکە داوای کۆتاییهێنان بە جەنگ و کشانەوەی ئیسرائیل دەکات." هەروەها ئاشکرای کرد کە "بە بەرپرسیارێتییەوە مامەڵەمان لەگەڵ پلانی سەرۆک ترەمپدا کرد."

سەرۆکی وەفدی دانوستاندکاری حەماس راشیگەیاند کە "گرەنتییان لە ئیدارەی ئەمریکاوە وەرگرتووە بۆ کۆتاییهێنان بە جەنگ." بە وتەی حەییە، "رێککەوتنەکە کردنەوەی دەروازەی رەفە لە هەردوو ئاراستەدا لەخۆدەگرێت."

لە کۆتایی لێدوانەکەیدا، خەلیل حەییە بە رەسمی رایگەیاند: "گەیشتنمان بە رێککەوتنێک کە کۆتایی بە جەنگ دەهێنێت رادەگەیەنین." هەروەها ئاماژەی بەوەدا کە "خەریکین کۆتایی بە قۆناغەکانی دیکەی رێککەوتنەکە دەهێنین."

بەهەوڵی یەكێتی و جێگری سەرۆكی حكومەتی هەرێم  توركیا قەدەغەی گەشتەئاسمانیەكانی بۆ فرۆكەخانەی نێودەولەتی سلێمانی هەڵگرت.

دوای هەوڵە چڕەكانی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و جێگری  سەرۆكی حكومەتی هەرێم  لەگەڵ لێپرسراوانی توركیا، ئەمڕۆ  سەرۆك كۆماری توركیا بەسەرۆكی هەرێمی كوردستانی راگەیاندوە گەشتە ئاسمانییەكانی ولاتەكەی بۆ فرۆكەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانی دەستپێدەكاتەوە و گەمارۆی سەر فرۆكەخانەكە هەڵدوەشێنێتەوە.

هەڵگرتنی قەدەغەی گەشتە ئاسمانیەكانی توركیا بۆ فرۆكەخانەی سلێمانی دوای ئەوە دێت كە سلێمانی رۆڵێكی باڵای هەبوو لەپرۆسەی ئاشتی و لێك نزیك كردنەوەی توركیاو پەكەكە، بافڵ جەلال تاڵەبانی سەرۆكی یەكێتی نیشتمانی كوردستانیش لەو پرۆسەیەدا رۆلێكی گرنگ و كاریگەری هەبووە و توانیویەتی ئەو پەیوەندییە بباتە قۆناغێكی نوێوە.

لەو بارەیەوە یەحیا ئوستون  پەیوەندییەكان لە هێڵی ئاسمانی توركش ئێرلاین رایگەیاند، بەم نزیكانە گەشتە ئاسمانییەكانیان بۆ فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتیی سلێمانی دەستپێدەكەنەوە. 

ئەوەش لەكاتێكدایە، لە 3ی نیسانی 2023ەوە بەهۆی هەڵوێستەكانی نەتەوەییەكانی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان توركیا بڕیاریدا گەمارۆ بخاتەسەر فرۆكەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانی. 

ئیمانوێل ماکرۆن، سەرۆکی فەرەنسا، رۆژی پێنجشەممە رایگەیاند کە سەعاتەکانی داهاتوو یەکلاکەرەوە دەبن بۆ چەسپاندنی ئاشتی لە کەرتی غەززە.

ماکرۆن لە دەستپێکی کۆبوونەوەی پاریسدا، کە بە ئامادەبوونی وەزیرانی دەرەوەی پێنج وڵاتی ئەوروپی و پێنج وڵاتی عەرەبی بۆ تاوتوێکردنی دۆخی غەززە بەڕێوەچوو، وتی: "لێرە لە پاریس تاوتوێی دامەزراندنی حوکمڕانییەکی کاتی بۆ کەرتی غەززە دەکەین، بە بوونی فەلەستینییەکان بەبێ بزوتنەوەی حەماس."

سەرۆکی فەڕەنسا جەختی لەوە کردەوە کە "کۆبوونەوەی پاریس تەواوکەری دەستپێشخەرییەکەی ئەمریکایە و سەرۆک دۆناڵد ترەمپ رێچکەیەکی گەورە و ئارەزوومەندانەی بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست داڕشتووە." وتیشی: "هیوادارین رێککەوتنەکە بمانگەیەنێتە ئاگربەست و ئازادکردنی بارمتەکان."

ناوبراو ئاماژەی بەوەدا کە "خێراکردنی پرۆسەی دروستکردنی نیشتەجێگەکان لە کەناری رۆژئاوا کارێکی قبووڵنەکراو و هەڕەشەیەکی بوونگەراییە بۆ سەر دەوڵەتی فەلەستین." هەروەها ئامادەیی فەڕەنسای دەربڕی بۆ ئەوەی رۆڵ بگێڕێت لە هێزێکی چەسپاندنی سەقامگیری لە غەززە.