لێکۆڵینەوەیەکی نوێ دەریدەخات کە ئەو کەسانەی لە کاتژمێرە درەنگەکانی شەودا مۆبایل بەکاردەهێنن، زۆرجار باری دەروونییان ناسەقامگیرە.

لێکۆڵینەوەکە، کە لە گۆڤاری "ساینتێفیک ریپۆرتس" بڵاوکراوەتەوە و داتای بەکارهێنانی 310 کەسی پێگەیشتووی بۆ پلاتفۆرمی "ئێکس" شیکردووەتەوە، نیشانیداوە کە ئەو کەسانەی لە نێوان کاتژمێر 11ی شەو و 5ی بەیانیدا پۆست دەکەن یان چالاکن لە پلاتفۆرمەکەدا، ناسەقامگیریی دەروونییان تێدا بەدی کراوە، بە بەراورد بەو کەسانەی لە رۆژدا پلاتفۆرمەکە بەکاردەهێنن.

دانیال جۆنسۆن لە زانکۆی "بریستۆڵ"ی بەریتانی، کە لێکۆڵینەوەکەی لەگەڵ توێژەرانی دیکەی هەمان زانکۆ ئەنجامداوە، رایگەیاند: "ئەم ئەنجامانە گومان دەخەنە سەر ئەو سەرقاڵییە سیاسییەی کە هەوڵدەدات کاتی بەکارهێنانی شاشە کەم بکاتەوە، و لە تێگەیشتن لە کاریگەریی سۆشیال میدیا لەسەر تەندروستی دەروونی نزیکمان دەکاتەوە."

جۆنسۆن لە وتارێکدا کە لە پلاتفۆرمی "زە کۆنڤێرسەیشن" بڵاوکراوەتەوە، رونیکردەوە کە کێشەی لێکۆڵینەوەکانی پێشوو ئەوەیە کە تەنها سەرنجیان لەسەر ماوەی بەکارهێنان بووە، ئاماژەی بەوەشدا کە رەفتاری بەکارهێنەر و ئەو پلاتفۆرمەی کە بەکاریدەهێنێت دوو هۆکاری گرنگن بۆ دیاریکردنی ئەنجامەکان.

جۆنسۆن و هاوکارانی پشتیان بە "پێوەری خۆشگوزەرانی دەروونی" بەستووە، کە لە 14 خاڵ پێکدێت و بۆ پێوانەکردنی هەست و کارکردنی کەسەکە بەکاردێت.

توێژەران بۆیان دەرکەوتووە کە کاتی پۆستکردن لە "تویتەر" پەیوەندی بە خۆشگوزەرانی دەروونییەوە هەیە، هەروەها بۆیان دەرکەوتووە کە خۆشگوزەرانیی دەروونی لەو کەسانەی کە شەوانە چالاکن کەمترە، بە بەراورد بەوانەی کە لە کاتژمێرەکانی رۆژدا پۆست دەکەن.

لێکۆڵینەوەکە ئەوەشی نیشاندا کە پەیوەندیی نێوان کاتی پۆستکردن و نیشانەکانی دڵەڕاوکێ و خەمۆکی بەهێزتر بووە، بە تایبەتی لە بەشداربووانی بەتەمەنتردا.

 

ڤۆلۆدیمێر زیلینسکی، سەرۆکی ئۆکراین، رایگەیاند، رۆژی جومعە لە واشنتۆن لەگەڵ ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، کۆدەبێتەوە و پێکەوە تاوتوێی تواناکانی ئۆکراین لە بواری بەرگریی ئاسمانی و هێرشە دوور مەوداکان دەکەن.

زیلینسکی لە لێدوانێکیدا بۆ رۆژنامەنووسان لە کیێڤ ئاماژەی بەوەدا کە "روانگەیەک"ی پێشکەش بە ترەمپ کردووە دەربارەی ژمارەی موشەکەکانی تۆماهۆکی ئەمریکی کە ئۆکراین پێویستی پێیەتی بۆ هەوڵە جەنگییەکانی دژی روسیا، و هەردوو سەرکردە رۆژی جومعە وردەکاری زیاتر لەسەر ئەم پرسە تاوتوێ دەکەن.

هەردوو سەرکردە رۆژانی شەممە و یەکشەممە قسەیان کردووە، بڕیارە وەفدێکی باڵای ئۆکراینی بە سەرۆکایەتیی یولیا سفریدیانکۆ، سەرۆکوەزیران، پێش کۆبوونەوەی رۆژی جومعە بگاتە واشنتۆن بۆ دانانی بناغەی گفتوگۆکانی نێوان سەرۆکەکانی هەردوو وڵات.

زێلینسکی فشار دەخاتە سەر واشنتۆن بۆ ئەوەی مووشەکەکانی تۆماهۆکی دروستکراوی ئەمریکا، کە توانای لێدانی مۆسکۆی هەیە، بۆ کیێڤ دابین بکات. ئۆکراینیەکان دەڵێن، ئەم موشەکانە تەنها دژی ئامانجە سەربازییەکان بەکاردەهێنرێن. مۆسکۆش رایگەیاندووە، ئەم جۆرە هەنگاوێک وەک زیادکردنی مەترسییەکانی شەڕ سەیر دەکرێت.

ترەمپ رایگەیاندووە کە بیر لە ناردنی موشەکی تۆماهۆک بۆ ئۆکراین دەکاتەوە، بەڵام هاوکات وتوویەتی کە لەوانەیە لەسەر ئەم پرسە لەگەڵ ڤلادیمێر پوتن، سەرۆکی روسیا، قسە بکات.

بەڕێوەبەرایەتی گشتیی کارەبای سلێمانی ئاگادارییەکی بڵاوکردەوە و تێیدا هاتووە، سبەینێ سێشەممە (14/10/2025)، بەهۆی کارکردن لەسەر هێڵی 132 کەی ڤی ئەزمەڕ - دەربەندیخان، کارەبای ژمارەیەک شوێن دەبڕدرێت.

بڕینەکە لە کاتژمێر 8ی بەیانی تاوەکو 12ی نیوەڕۆ دەبێت و ئەم ناوچانە دەگرێتەوە کە دەکەونە سەر وێستگەی مۆبایلی 132/11ی باریکە "ئـ":

• بەشی خوارەوەی گەڕەکی شەهیدان لە عەربەت.

• کۆمەڵگەی باریکە و گوندی باریکەی کۆن و کەمپی پەنابەرانی باریکە.

• هەردوو گوندی نێستانسور و پڕۆژەی ئاوەکانی بێستانسور.

• گوندەکانی خرابە زێڕینجۆ و کاژاو و چناخچیان و پوشێن.

• ناحیەی بەرزنجە و گوندەکانی دەوروبەری.

 

قوباد تاڵەبانی، لە کۆبوونەوەی لەگەڵ هەڤاڵانی بازنەکانی 1ی سۆران و 20ی پیرزین و شاوێس و 21ی پیرمام، رایگەیاند: "مێژوو شایەتە کە هیچ هێزێک وەک یەکێتی لە بەغداد خۆی بە بەرپرسیار نەزانیوە بەرامبەر بە پێگەی هەرێم و چارەنووسی خەڵکی کوردستان."

قوباد تاڵەبانی جەختی لەوە کردەوە کە یەکێتی "نە قەت ئامادەبووە لە یەک مافی دەستووریی کوردستان خۆش بێت و نە سەرکێشیشی کردووە بە چارەنووس و ژیان و گوزەرانی خەڵکەوە."

ناوبراو رونیشی کردەوە، یەکێتی بە داکۆکییە سەرسەختانەکەی لە مافەکانی خەڵکی کوردستان، هێزێکی جێی متمانەی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستانە. هاوکات بەهۆی هەڵوێست و سیاسەتە واقیعبینانە و دوور لە سەرکێشییەکانیەوە، جێی متمانەی لایەنە عیراقییەکانیشە.

هەر بۆیە، قوباد تاڵەبانی وتی، "جێی خۆیەتی دەنگدەرانی یەکێتی متمانەیان بە دەنگی خۆیان و بە سەنگ و پێگەی یەکێتی هەبێت."

ترەمپ، سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، لەگەڵ عەبدولفەتاح سیسی، سەرۆکی میسر، رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆکی تورکیا و شێخ تەمیم بن حەمەد ئال سانی، میری قەتەر، بەڵگەنامەی کۆتاییهێنانی شەڕی کەرتی غەززەیان لە لووتکەی ئاشتی شەرم شێخ ئیمزا کرد.

دوای رێوڕەسمی واژۆکردنی بەڵگەنامەکە، ترەمپ جەختی لەوە کردەوە کە ئەوەی بەدەست هاتووە کارێکی نایابە و سوپاسی سەرجەم سەرکردە بەشداربووەکانی لووتکەکەی کرد. هەروەها دووپاتیکردەوە کە پێش کاندیدبوونیشی بۆ هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی، گرنگیی ئەم رێککەوتنەی دەزانی.

رێوڕەسمی ئیمزاکردنی بەڵگەنامەی رێککەوتنی غەززە لە میانەی دانیشتنی کردنەوەی لووتکەکەدا بەڕێوەچوو، کە بە سەرۆکایەتیی هاوبەشی سیسی و ترەمپ و بە ئامادەبوونی سەرکردە و بەرپرسانی زیاتر لە 31 وڵات و رێکخراوی نێودەوڵەتی بەڕێوەچوو.

ئەم ئیمزاکردنە وەک کۆتاییهاتنی هەوڵە دیپلۆماسییە چڕەکان دادەنرێت کە لەلایەن میسر و ئەمریکاوە بۆ راگرتنی شەڕ لە کەرتی غەززە و کردنەوەی رێگایەکی نوێ بەرەو ئاشتی و سەقامگیری لەرۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا دەستیپێکردبوو.

پێشبینی دەکرێت ئەم بەڵگەنامەیە میکانیزمەکانی جێگیرکردنی ئاگربەست، دڵنیابوون لە بەردەوامیی گەیشتنی هاوکارییە مرۆییەکان و دەستپێکردنی هەوڵەکانی ئاوەدانکردنەوەی گشتگیری کەرتی غەززە دیاری بکات.