سەرۆک کۆمار، د. لەتیف رەشید، ئەمڕۆ پێنجشەممە، لە بەغداد پێشوازی لە سەید عەممار حەکیم، سەرۆکی رەوتی حیکمەی نیشتمانی کرد و لەگەڵیدا کۆبووەوە.

بەپێی راگەیەندراوێکی سەرۆکایەتیی کۆمار، لە دیدارەکەدا گفتوگۆ لەبارەی پێشهاتە گشتییەکانی وڵات، بەتایبەتی رەوشی سیاسی، ئەمنی و ئابووری کرا. سەرۆک کۆمار جەختی لە گرنگیی بەهێزکردنی دیالۆگ لەنێوان هێزە نیشتمانییەکان کردەوە بەمەبەستی پاراستنی سەقامگیریی وڵات و بەدیهێنانی خواستی گەلی عیراق.

هەر لە کۆبوونەوەکەدا، باس لە ئامادەکارییەکان بۆ هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی عیراق کرا. لەمبارەیەوە، سەرۆک کۆمار پێویستیی دەستەبەرکردنی پرۆسەیەکی سەرکەوتووی هەڵبژاردن و رەخساندنی کەشێکی گونجاوی دووپاتکردەوە و پشتیوانیی سەرۆکایەتیی کۆماری بۆ هەموو هەوڵێک نیشاندا کە ئامانج لێی سازکردنی هەڵبژاردنێکی ئازاد و شەفاف بێت.

لای خۆیەوە، سەید عەممار حەکیم رۆڵی سەرۆک کۆماری لە پێشخستنی گفتوگۆی نیشتمانی بەرز نرخاند و جەختی لە گرنگیی هەوڵەکان کردەوە بۆ تێپەڕاندنی ئاستەنگەکانی ئێستا و ئەنجامدانی چاکسازیی پێویست.

 

لیژنەی ئارامیی هەڵبژاردنەکان لە پارێزگای سلێمانی، بە سەرۆکایەتی د. هەڤاڵ ئەبوبەکر، لە فەرمانێکی کارگێڕیدا چەند بڕیار و رێنماییەکی نوێی تایبەت بە هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردنەکانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراقی دەرکرد.

فەرمانەکە کە ئەمڕۆ پێنجشەممە، دەرچووە، داوا لە سەرجەم قەوارە، هاوپەیمانێتی و کاندیدەکان دەکات پابەندی یاسا و رێنماییەکانی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان بن و بانگەشەکانیان بە شێوازێکی مەدەنیانە و دوور لە توندوتیژی ئەنجام بدەن.

بەپێی فەرمانەکە، هەڵگرتنی چەک، دیاردەی چەکداری، نمایشی سەربازی و رێکخستنی کاروانی ئۆتۆمبێل بە جۆرێک کە ببێتە هۆی تێکدانی هاتوچۆی گشتی، بە توندی قەدەغە کراوە.

لیژنەکە حەوت خاڵی وەک رێنمایی بۆ لایەنەکان داناوە:

١- پێویستە هەموولایەک پابەندی یاساو بڕیارو رێنمایی و رێساکانی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عیراق و لیژنەی باڵای ئارامیی هەرێمی کوردستان بۆ هەڵبژاردنەکانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراقی فیدراڵ بن.

٢- پێویستە هەموو کاندیدو قەوارەو هاوپەیمانێتییەکان و هەوادارو پشتیوانەکانیان بە شێوازێکی مەدەنیانەی دوور لە توندوتیژیی و بەریەککەوتن، بە پاراستنی تەواوی ئارامیی و ئاسایش و سەقامگیریی گشتییەوە، بانگەشەی هەڵبژاردنەکان بکەن.

٣- هەڵگرتنی چەک و دیاردەی چەکداریی و نمایشی سەربازیی لە هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردنەکاندا قەدەغەن.

٤- کاروان و کەژاوەی لەدوای یەک و درێژی ئۆتۆمبێل، کە ببنە مایەی تێکدانی هاتووچۆی گشتیی و گرتنی ڕێگاو شەقامەکان، قەدەغەن.

٥- داوا لە هەموولایەک دەکەین لە هەر ڕووداو و دۆخێکی نەخوازراودا، پەنا بۆ دادگاو بۆ کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عیراقی فیدراڵ و دامەزراوە فەرمییەکان ببەن و لە هەر ڕووبەڕووبوونەوەو هێرش و تۆڵەکردنەوەیەکی کەسیی و کۆیی، خۆیان بەدوور بگرن.

٦- پابەندی تەواوی ڕێنمایی و ڕێکارەکانی سەرۆکایەتیی شارەوانیی سلێمانی و شارەوانیی یەکە کارگێڕییەکان و بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی پارێزگای سلێمانی و فەرمانگا پەیوەندیدارەکانی تایبەت بە هەڵمەتی هەڵبژاردنەکان بن.

٧- پێویستە هەموو فەرمانگاکانی حکومەت، هاوکار بن لە فەراهەمکردنی زەمینەیەکی یاسایی هاوبەش و هاوسەنگ بۆ بەڕێوەچوونی پرۆسەکە بەبێ جیاوازیی، نابێت هیچ بانگەشەیەکی هەڵبژاردن لە فەرمانگا حکومییەکاندا بکرێت و، نابێت هیچ کەلوپەل و کەرەستەیەکی ماڵیی و دارایی و شوێنێکی حکومەت بۆ بانگەشەی هەڵبژاردنەکان بەکاربهێنرێت.

عیراق دەست بە هەناردەکردنەوەی نەوتی کوردستان دەکات لەژێر میکانیزمێکی شەفاف و سەرپەرشتیی سۆمۆدا

کۆمپانیای بەبازاڕکردنی نەوتی عیراق (سۆمۆ)، ئەمڕۆ پێنجشەممە، دەستپێکردنی هەناردەکردنی نەوتی خاوی کێڵگەکانی هەرێمی کوردستانی راگەیاند و ئاشکرای کرد، یەکەمین کەشتیی هەڵگری نەوتی هەرێمی کوردستان لە بەندەری جەیهان فرۆشرا بە بازاڕەکانی جیهان و ئەم هەنگاوەشی بە "چارەنووسساز" وەسفکرادووە بۆ بەهێزکردنی یەکڕیزی لە بەڕێوەبردنی سامانە نیشتمانییەکان.

بەپێی راگەیەندراوێکی سۆمۆ، یەکەمین کاروانی هەناردەکردن لە رێگەی کەشتیی نەوتهەڵگری "Vallesina"ـەوە ئەنجامدراوە. پرۆسەکە بەپێی ئەو میکانیزمانەی کە پەسەندکراون و لە چوارچێوەی ئەو شەفافیەتەی حکومەتی فیدراڵی پەیڕەوی دەکات، بەڕێوەچووە بۆ مسۆگەرکردنی بەرزترین ئاستی چاودێریی دارایی و کارگێڕی.

کۆمپانیاکە جەختی کردووەتەوە کە تیمە پسپۆڕەکانیان، بە هەماهەنگی لەگەڵ کارمەندانی کۆمپانیای نەوتی باکور، راستەوخۆ سەرپەرشتیی قۆناغەکانی بارکردنیان لە بەندەری جەیهانی تورکیا کردووە، بۆ دڵنیابوون لە ئاسانکاریی رێکارەکان و جێبەجێکردنی ستانداردە تەکنیکییە جیهانییەکان.

لە کۆتایی راگەیەندراوەکەدا، سۆمۆ ئاماژەی بەوەشکردووە کە ئەم هەنگاوە پابەندبوونی دەوڵەت نیشان دەدات بۆ یەکخستنی هەوڵە نیشتمانییەکان لە بەڕێوەبردنی کەرتی وزەدا، هەروەها بەهێزکردنی پێگەی عیراق وەک سەرچاوەیەکی متمانەپێکراو لە بازاڕە جیهانییەکاندا.

 

بەبۆنەی هەشتەمین ساڵیادی کۆچی دوایی سەرۆک مام جەلالەوە مەکتەبی سیاسی یەکێتیی پەیامێکی بڵاوکردەوە و تیایدا هاتووە: کۆچی دوایی سەرۆک مام جەلال، سەرتاسەری کوردستان و عیراق و ناوچەکە و دونیای دیموکرات و ئاشتیخوازانی جیهانی خەمبار و نیگەران کرد. 

دەقی پەیامەکەی مەکتەبی سیاسی:

پەیامی مەکتەبی سیاسی
بۆ هەشتەمین ساڵیادی کۆچی دوایی سەرۆک مام جەلال
——-
هەشت ساڵ لەمەوبەر ، کوردستان، ڕابەرێکی مەزن و مێژوویی ، تێکۆشەر و پێشمەرگەی زیاتر لە شەست ساڵ خەباتی ڕزگاریخوازی کوردستانی و ..عیراقی دیموکرات و فیدرالیش یەکەمین سەرکۆماری هەڵبژێردراوی لە دەست دا و بەرەو دوا مەنزڵی نەمریی بەرێکرد.

کۆچی دوایی سەرۆک مام جەلال، سەرتاسەری کوردستان و عێراق و ناوچەکە و دونیای دیموکرات و ئاشتیخوازانی جیهانی خەمبار و نیگەران کرد.

سەرۆک مام جەلال مێژووییەکی پرشنگداری بۆ گەلی کوردستان ، بۆ خەباتی دیموکراتی و مافخوازی و دادپەروەری لەسەرتاسەری رۆژهەڵاتی ناوەڕاست تۆمار کرد کە هەر لە نەوجەوانی و لاوێتییەوە تا دوا ماڵئاوایی یەکجارەکی، بێوچان خەباتی هەمەلایەنەی فیکری ، رێکخراوەیی ، سیاسیی ، جەماوەری و پێشمەرگایەتی بەرپاکرد بۆ بەدیهێنانی مافە ڕەواکانی گەلی کوردستان و پیادەکردنی بژاردەی فیدراڵی ، دیموکراسی، دادپەروەری و پێکەوە ژیان لە عێراقی فرە پێکهاتەدا.

لە تێکۆشانی شۆڕشگێڕی و پێشمەرگایەتیدا، مام جەلال نموونەی گەورە و باڵای ڕابەری کۆڵنەدەر ، وردبین، ورەبەرز و پتەو بوو ، خاوەنی ئەزموونێکی قووڵی رێبەرایەتی شۆڕشی درێژخایەن بوو ، لەو تۆمارە سەربەرزەدا ، بە نووسین و ئەدەبیاتی دەوڵەمەندی کوردایەتی و بە رێکخستن و سازدان و رێبەرایەتی دەستەجەمعی قەت درێغی نەکرد ، وەک باوەڕ بوون بە شێوازی خەباتی هەمەلایەنەی سیاسی فرە رەهەندیش توانایەکی بێ وێنەی لە دانوستاندنی سیاسیی و دیبلۆماسیدا هەبوو کە پەیتا پەیتا رەوایی مەسەلەی کوردی لە دونیا جێگیرتر دەکرد .
لەمەشدا وێستگەکانی خەباتەکەی ،بە تایبەتی لە هەڵگیرسانی شۆرشی نوێی گەلەکەمان بەرابەرایەتی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان. لە نەبەردی و قوربانیدان و بەرەنگاری ئاڵۆزی و تەنگژەکان سەلمێنەرێکی بەرجەستەی ئەم ڕاستیانەیە ، لە کاتی دژواری بەرەنگاربوونەوەی جینۆسایدی هەڵەبجە و ئەنفالدا کە بەسەر گەلەکەماندا هات ، سەرۆک مام جەلال لە بەرنامەرێژی بۆ ئەگەرەکانی گۆڕانکاری لە ناوچەکە و ئاراستەکردنی ڕاپەرینی ئاداری ١٩٩١دا رۆڵێکی بەرچاوی رێبەری و پێشبینی داهاتووی هەبوو.

لەپاش راپەڕین ولە قۆناغی خەباتی مەدەنی و دیپلۆماتیشدا ، وێنەی مام جەلال لە مێژووی کوردایەتی هاوچەرخ و هەتا خەباتی ئازادیخوازانەی گەلانی ناوچەکەشدا درەوشاوە و دەگمەنە. پەیوەندییەکانی لە ئاستی حکومەت و میللەتانی ڕۆژهەڵات و دونیای عەرەبی و ڕۆژئاوادا ، بناغەی پتەوی ئەو دەستکەوتە دیپلۆماتیانە بوون کە ڕەسەنایەتی بوونی کوردی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دووپات دەکردەوە.

تێکۆشانی درێژ مەودای تەمەنی پڕ بەرەکەتی مام جەلال هەمیشە لەسەر دینگەی پتەوی دیموکراتیزەکردنی وڵات و مسۆگەرکردنی ویستە نەتەوەییەکانی گەلی کورد بیناکرابوو، بۆیە سەرەنجام هەر ئەو نەخشە ڕێگا دیموکراتییە فرەییە سەرکەوت کە نەخشە ڕێگای عێراقێکی دیموکرات و فیدڕاڵیی بوو.
لە دوا وێستگەی ژیانی سیاسیشیدا وەکو سەرکۆمار ، لە پێگەی پارێزەری دەستوورەوە، لە پێناوی نزیک کردنەوەی لایەنە سیاسییەکان و پێکهاتەکان و چەسپاندنی سازان و تەبایی نێوانیاندا هەمیشە خاڵی کۆکەرەو و ڕاگرتنی هاوسەنگی بوو،هەر بۆیە بە (صەمام امان)ی عێراق ناوزەد کرا.

لە سیاسەتی جیهانیشدا مام جەلال وەک فیگەرێکی دیاری سۆشیالیست دیموکرات،
بە ناونیشانی جێگری سەرۆکی ڕێکخراوی سۆشیال ئینتەرناسیونال بەشدارێکی کارابوو لە خولیای چارەسەری پرسەکانی دیموکراتی ، عەدالەت و یەکسانی ، ژینگەپارێزی و دیالۆگ و ئاشتی جیهانییدا.

ئەمڕۆش یەکێتی نیشتمانی کوردستان بە سەرۆکایەتی هەڤاڵ بافل جەلال تاڵەبانی، بە پێداگری لەسەر چارەسەری کێشەکانی نێوان هەرێم و بەغدا، لە ناونیشیاندا، پرسی مووچە ، ئەو سیاسەتە حەکیمانەیەی سەرۆک مام جەلال دووپات و پەیڕەو دەکاتەوە کە کەلتورێکی کەڵەگەتە لە خزمەتی هەموو سیاسەتی کوردستانیی و عیراقی .
ئەمڕۆ بە رەچاوکردنی پێدراوە تازەکانی وڵات و ناوچەکەش کە روومان لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقە، هەموو هەوڵمان بە ئاراستەی ڕاستکردنەوەی رێرەوی حوکمڕانی و چاکسازی ژیرانە کە ئەزموونەکەمان بپارێزێ و پەرەپێبدات.

هەر لەم یادەشدا رژدین لەسەر ئەولەویەتی مووچە و ژیانی خەڵکەکەی خۆمان بۆ ئەوەی لە پێگەی ژیان و گوزەرانێکی جێگیر و باشترەوە گەلەکەمان بۆ ئەرکەکانی تری خەباتی نەتەوەیی و نیشتمانیی و شایستە دەستوورییەکانی تر، بە ماددەی ١٤٠ی دەستوریشەوە، ساز بدەین.
لە کۆتاییدا
سڵاو لە ڕۆحی پاکی ڕابەر و سەرۆکی مێژووییمان مام جەلال
نەمری بۆ هەموو شەهیدانی یەکێتی و گەلی کوردستان

مەکتەبی سیاسی
یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان

 

بەدر عەبدولعاتی، وەزیری دەرەوەی میسر، ئەمڕۆ پێنجشەممە رایگەیاند کە وڵاتەکەی بە هاوکاری قەتەر و تورکیا، کاردەکات بۆ  رازیکردنی بزوتنەوەی حەماس تاوەکو پلانی سەرۆکی ئەمریکا دۆناڵد ترەمپ سەبارەت بە غەززە قبووڵ بکات.

عەبدولعاتی لە لێدوانێکیدا لە پەیمانگای فەرەنسی بۆ پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان وتی: "ئێمە لەگەڵیان کۆدەبینەوە و هەماهەنگی لەگەڵ براکانمان لە قەتەر و هاوکارانمان لە تورکیا دەکەین، بۆ ئەوەی حەماس رازی بکەین وەڵامێکی ئەرێنی بۆ ئەم پلانە هەبێت".

ناوبراو ئاماژەی بەوەشکرد: "ئێمە زۆر بەوریاییەوە مامەڵە دەکەین و لە ئێستادا لەگەڵ حەماس لە گفتوگۆداین بۆ ئەوەی کاردانەوەی ئەوان لەسەر ئەم پلانە بزانین".

وەزیری دەرەوەی میسر هۆشداریشیدا و وتی: "ئەگەر حەماس پلانی ترەمپ رەتبکاتەوە، رەوشەکە زۆر سەخت دەبێت و بەرەو پەرەسەندن دەچێت".

لەلایەکی دیکەوە، عەبدولعاتی جەختی کردەوە کە میسر "لەژێر هیچ بارودۆخێکدا" رێگە بە کۆچپێکردنی دانیشتووانی غەززە نادات.

پلانی ترەمپ، کە رۆژی دووشەممە بڵاوکرایەوە و لە 21 خاڵ پێکدێت، هێشتا پێویستی بە رەزامەندی لایەنە پەیوەندیدارەکان هەیە. یەکێک لە خاڵە سەرەکییەکانی پلانەکە ئەوەیە کە خودی ترەمپ سەرپەرشتی لیژنەیەک بکات بۆ بەڕێوەبردنی قۆناغی گواستنەوە لە کەرتی غەززە.