بەڕێوەبەرایەتی گشتیی کەشناسی و بوومەلەرزەزانی هەرێمی کوردستان، رەوشی کەشوهەوای 48 سەعاتی داهاتووی  راگەیاند و ئاماژەی بەوەدا کە سبەی هەینی، شەپۆلێکی تۆز و خۆڵ ناوچەکانی هەرێم دەگرێتەوە و پلەکانی گەرما بە شێوەیەکی بەرچاو دادەبەزن، لەگەڵ ئەگەری تاوەبارانی پچڕپچڕ لە ناوچە سنورییەکانی باکوری رۆژهەڵات.

کەشوهەوای ئەمڕۆ پێنجشەممە:

بەپێی پێشبینییەکان، ئاسمانی هەرێمی کوردستان بە گشتی ساماڵ دەبێت و پلەکانی گەرما نزیک دەبن لە تۆمارکراوەکانی دوێنێ. خێرایی با لەسەرخۆ دەبێت و لە نێوان 5 بۆ 15 کیلۆمەتر لە کاتژمێرێکدا دەبێت.

کەشوهەوای سبەی هەینی:

ئاسمان ساماڵ دەبێت، بەڵام لە ناوچە شاخاوییەکانی باکور و باکوری رۆژهەڵات دەگۆڕێت بۆ پەڵەهەور و نیمچەهەور.

لەلایەکی دیکەوە، لە کاتەکانی بەیانییەوە شەپۆلێکی تۆز و خۆڵ بەهۆی چالاکبوونی باوە لە ناوچەکانی رۆژئاواوە دەستپێدەکات و پاشان زۆربەی ناوچەکانی هەرێم دەگرێتەوە تا درەنگانی ئێوارە. لەگەڵ ئەمەشدا، ئەگەری تاوەبارانی پچڕپچڕ لە ناوچە سنوورییەکانی باکوری رۆژهەڵاتدا هەیە.

خێرایی با سەرەتا لە نێوان 15 بۆ 25 کیلۆمەتر لە کاتژمێرێکدا دەبێت، بەڵام دواتر چالاک دەبێت بۆ سەرووی 40 کیلۆمەتر لە کاتژمێرێکدا.

هەروەها، پلەکانی گەرما بە شێوەیەکی بەرچاو دادەبەزن کە نزیکەی 5 بۆ 6 پلەی سیلیزی دەبێت.

بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بۆ سبەی هەینی:

• هەولێر: 34 پلە

• سلێمانی: 31 پلە

• دهۆک: 32 پلە

• کەرکوک: 35 پلە

• هەڵەبجە: 33 پلە

• زاخۆ: 32 پلە

• ئاکرێ: 31 پلە

• ئامێدی: 26 پلە

• سۆران: 29 پلە

• حاجی ئۆمەران: 21 پلە

• گەرمیان: 37 پلە

دۆناڵد ترەمپ، لە دووەمین سەردانی رەسمیدا بۆ بەریتانیا، لە میواندارییەکی شاهانەدا لەلایەن پاشا چارڵزی سێیەمەوە، جەختی لەسەر "پەیوەندیی هەمیشەیی" نێوان ئەمریکا و بەریتانیا کردەوە. ئەم سەردانە، جگە لە نمایشکردنی شکۆی دابونەریتە شاهانەکان، بە راگەیاندنی پاکێجێکی سەرمایەگوزاری بە بڕی 150ملیار پاوەند، رەنگوبۆیەکی ئابووری و سیاسیی تایبەتی بەخۆیەوە گرت.

لە میواندارییەکەدا کە شەوی چوارشەممە، 17ی ئەیلوول، لە قەڵای ویندزۆر لە رۆژئاوای لەندەن بەڕێوەچوو، دۆناڵد ترەمپ ستایشی هاوپەیمانیی "بەنرخ و هەمیشەیی" نێوان دوو وڵاتی کرد و سەردانەکەی بە "یەکێک لە گەورەترین شانازییەکانی ژیانی" وەسف کرد.

ترەمپ، کە سەر بە پارتی کۆمارییەکانە، بە ئاماژەیەک بۆ سەردەمی سەرۆکایەتیی جۆ بایدنی دیموکرات وتی: "وڵاتەکەمان ساڵێک لەمەوبەر نەخۆش بوو، بەڵام ئەمڕۆ باوەڕم وایە ئێمە سەرنجڕاکێشترین وڵاتی جیهانین."

هۆشداریی پاشا لەبارەی روسیاوە

پاشا چارڵزی سێیەم لە وتارەکەیدا ستایشی مێژووی دێرین و پەیوەندییە پتەوەکانی نێوان دوو وڵاتی کرد. هاوکات هۆشداریی دا لەبارەی ئەو هەڕەشانەی کە بەهۆی دەستدرێژیی روسیاوە بۆ سەر ئۆکراین دروستبوون.

پاشا چارڵز وتی: "ئێمە لە دوو جەنگی جیهانیدا شانبەشانی یەکتر جەنگاین بۆ شکاندنی هێزەکانی دیکتاتۆرییەت. ئەمڕۆش، کاتێک دیکتاتۆرییەت جارێکی دیکە هەڕەشە لە ئەوروپا دەکات، ئێمە و هاوپەیمانانمان پێکەوە لە پشتیوانیی ئۆکرانیادا وەستاوین."

لەگەڵ ئەوەشدا، پاشا ستایشی رۆڵی ترەمپی وەک ئاشتیخوازێک کرد و وتی: "وڵاتەکانمان لە پشتیوانیکردنی هەوڵە دیپلۆماسییە گرنگەکاندا هاوکارن؛ و لە هەمووی گرنگتر، بەڕێز سەرۆک، پابەندبوونی کەسیی ئێوەیە بۆ دۆزینەوەی رێگەچارە بۆ ئاڵۆزترین ململانێکانی جیهان بە مەبەستی دڵنیابوون لە ئاشتی."

گاڵتەی ترەمپ لەگەڵ پاشا

ترەمپ لە وتارەکەیدا بە گاڵتەوە باسی لەوە کرد کە چۆن پاشا چارڵز توانیویەتی ناوی نزیکەی 150 میوان بهێنێتەوە کە سڵاویان لێکردوون. ترەمپ وتی: "هەندێکیان ناوی سەیر و سەمەرەیان هەبوو... بەڵام پاشا هەموویانی دەناسی، یان لانیکەم من وادەزانم، چونکە کەس ناڕەزایەتی دەرنەبڕی!"

پاکێجی سەرمایەگوزاریی 150 ملیار پاوەندی

حکومەتی بەریتانیا رایگەیاند کە سەردانەکەی ترەمپ بووەتە هۆی راکێشانی  150ملیار پاوەند (نزیکەی 205 ملیار دۆلار) سەرمایەگوزاری بۆ ناوخۆی وڵات، کە بە گەورەترین پاکێجی سەرمایەگوزاریی بازرگانی لە مێژووی سەردانە فەرمییەکاندا دادەنرێت.

حکومەتی بەریتانیا هەوڵدەدات سوودە ئابوورییەکانی ئەم سەردانە بخاتەڕوو، چونکە ڕای گشتیی بەریتانیا لەسەر بانگهێشتکردنەوەی ترەمپ و پێشوازییە شاهانەکە دابەش بووە. بەپێی وتەی حکومەت، ئەم سەرمایەگوزارییانە نزیکەی 7600 هەلی کاری نوێ دەڕەخسێنن.

شایەنی باسە، لەنێو میوانەکاندا ژمارەیەک لە بەڕێوەبەرانی جێبەجێکاری کۆمپانیا گەورەکانی تەکنەلۆژیا وەک "ئەپڵ"، "گووگڵ دیپمایند" و "ئۆپن ئەی ئای" ئامادەبوون.

گاڵتەکەی ترەمپ چیبوو؟

گاڵتەکەی ترەمپ سەبارەت بە توانای پاشا چارڵز بوو لە ناسینەوە و لەبیرکردنی ناوی ژمارەیەکی زۆر لە میوانەکان، کە بە شێوازێکی تەنزئامێز و موبالەغەپێکراو دەری بڕی.

لە کاتی میواندارییەکەدا، پاشا چارڵز و دۆناڵد ترەمپ پێشوازییان لە نزیکەی 150 میوانی بانگهێشتکراو کردووە و سڵاویان لەگەڵ کردوون. ترەمپ سەرسام بووە بەوەی کە پاشا چارڵز ناوی زۆربەی میوانەکانی لەبیر بووە و بە ناوی خۆیانەوە بانگی کردوون.

بۆیە لە کاتی وتارەکەیدا، ترەمپ بە پێکەنینەوە باسی ئەمەی کرد و وتی:

"من سەرسام بووم کە پاشا چارڵز توانی ناوی نزیکەی 150 کەس بهێنێت کە سڵاومان لێکردن."

ترەمپ وتی:

"هەندێکیان ناوی سەیر و سەمەرەیان هەبوو وەک ئێکس، وای، زێد، هێڵی-خوار 2-3 (X, Y, Z, hyphen 2-3). بەڵام پاشا هەموویانی دەناسی. یان لانیکەم من وادەزانم، چونکە کەس ناڕەزایەتی دەرنەبڕی!"

رۆژنامەی "یەدیعۆت ئەحرۆنۆت"ی ئیسرائیلی، ئەمڕۆ پێنجشەممە، لە زاری بەرپرسێکی هەواڵگرییەوە بڵاویکردەوە کە پڕۆسەی گەمارۆدان و داگیرکردنی تەواوەتی شاری غەززە و چۆڵکردنی دانیشتووانەکەی، تا رۆژی شەشی ئۆکتۆبەری داهاتوو تەواو دەبێت.

هەمان بەرپرسی هەواڵگری ئاماژەی بەوەشکردووە کە بەپێی خەمڵاندنەکان، نزیکەی 7500 چەکدار لەناو شاری غەززەدا بوونیان هەیە.

هاوکات، سەرچاوە فەڵەستینییەکان رایانگەیاند کە سوپای ئیسرائیل بە تەواوەتی هێڵەکانی پەیوەندی لە شاری غەززە پچڕاندووە.

پەیامنێری کەناڵەکانی "العربیة" و "الحدث" رایگەیاند کە ئۆتۆمبێلە سەربازییەکانی ئیسرائیل لە باکووری رۆژئاوای شاری غەززەوە لە پێشڕەویدان و سوپای ئیسرائیل لە ناوچەکانی باکووری کەرتەکەدا "رۆبۆتی بۆمبڕێژکراو" دەتەقێنێتەوە.

لەلایەکی دیکەوە، سەرچاوە پزیشکییەکان ئاشکرایان کرد کە لەماوەی بیست و چوار کاتژمێری رابردوودا، 99 فەڵەستینی لە ئەنجامی هێرشە ئاسمانییەکانی ئیسرائیل بۆ سەر کەرتی غەززە گیانیان لەدەستداوە، کە 77 کەسیان لە باکووری کەرتەکە بوون، ئەمەش بەپێی هەواڵێکی ئاژانسی "وەفا".

ئەم پێشهاتانە لە کاتێکدایە کە یسرائیل کاتز، وەزیری بەرگری ئیسرائیل، هەڕەشەی لە بزووتنەوەی حەماس کرد و بەڵێنی هێرشی گەورەتری لە غەززە دا ئەگەر بێت و حەماس پابەندی مەرجەکانی ئیسرائیل نەبێت.

کاتز رۆژی چوارشەممە لە راگەیەندراوێکدا وتی: "ئەگەر حەماس بارمتەکان ئازاد نەکات و چەکەکانی دانەماڵێت، ئەوا غەززە وێران دەکرێت و دەبێتە مۆنۆمێنتێک بۆ یادەوەریی ئەو ئەندامانەی حەماس کە دەستدرێژی و کوشتاریان ئەنجامداوە."

سوپای ئیسرائیل دەستی بە فراوانکردنی ئۆپەراسیۆنە زەمینییەکانی کردووە، لە کاتێکدا هۆشدارییە نێودەوڵەتییەکان لەبارەی کارەساتێکی مرۆیی نزیک لە کەرتەکەدا بەردەوامن.

لەم هەفتانەی دواییدا سوپا هۆشدارییەکانی بۆ دانیشتووانی شاری غەززە چڕکردووەتەوە و داوایان لێدەکات شارەکە جێبهێڵن و بەرەو "ناوچەی مرۆیی" لە باشووری کەرتەکە بڕۆن.

لە بەرامبەردا، بزوتنەوەی حەماس رایگەیاند کە فراوانکردنی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانی ئیسرائیل "بەشێکی نوێیە لە شەڕی کۆمەڵکوژی و پاکتاوی رەگەزیی سیستماتیک دژی خەڵکی غەززە."

هێرشە بەردەوامەکانی ئیسرائیل زۆربەی شاری غەززەیان کردووەتە وێرانە و بەپێی ئامارەکانی وەزارەتی تەندروستی لە غەززە، هێرشە سەربازییەکەی ئیسرائیل بووەتە هۆی گیانلەدەستدانی لانیکەم 64,964 کەس، کە زۆربەیان هاوڵاتی مەدەنین.

بەبۆنەی نزیکبوونەوەی دەستپێکی وەرزی نوێی خوێندن و کردنەوەی دەرگای قوتابخانەکان لە سەرانسەری هەرێمی کوردستان، بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی پارێزگای سلێمانی  پلانی تایبەتی خۆی بۆ رێکخستنی هاتووچۆ و پاراستنی سەلامەتی قوتابیان راگەیاند.


خاڵە سەرەکییەکانی پلانەکەی هاتووچۆی سلێمانی:

1. سنووردارکردنی هاتنی بارهەڵگرەکان:

    * لە رۆژی یەکشەممە، 21ی ئەیلوولی 2025، لە کاتژمێر 7:30ی بەیانی تا 8:30ی بەیانی، هاتنە ناوەوەی بارهەڵگرەکان بۆ ناو شاری سلێمانی (لە رێگەی بازگەکان و سنووری شەقامی بازنەیی مەلیک مەحمود) قەدەغە دەکرێت، جگە لە رۆژانی هەینی.

    * ئامانج لەم بڕیارە کەمکردنەوەی قەرەباڵغی و گیروگرفتەکانی هاتووچۆیە لە کاتی چوونی قوتابیان بۆ قوتابخانە.

    * ئەم کارە لە ئەستۆی مەفرەزەکانی بەشی هاتووچۆی بازگەکان و هەردوو بەڕێوەبەرایەتی هاتووچۆی ناو شار (ڕۆژهەڵات و رۆژئاوا) دەبێت. هەر سەرپێچییەکیش بەدوایدا لێپرسینەوەی یاسایی لێدەکرێت.

2. خێرایی و ئاگاداری شۆفێران:

    * داوا لە شۆفێرانی بەڕێز دەکرێت، رەچاوی خێراییەکان بکەن لە ناوچەکانی نیشتەجێبوون و بەردەم سەرجەم ناوەندەکانی خوێندن.

    * پێویستە شۆفێران ئاگادارییەکی زیاتریان هەبێت بۆ منداڵان و پیادەڕەوان، بەتایبەتی لە کاتی دەستپێکی رۆژ و کۆتایی هاتنی دەوامدا.

3. ڕێنمایی تایبەت بە پاسی قوتابخانەکان:

    * داوا لە شۆفێرانی ئەو پاسانە دەکرێت کە منداڵ و قوتابیان دەگوازنەوە، رەچاوی ژمارەی یاسایی قوتابیان لەناو پاسەکانیاندا بکەن و سەرنشینی زیادە سەر نەخەن.

    * نابێت رێگە بە منداڵان بدرێت بەشێک لە جەستەیان لە جامەکان دەربکەن و دەبێت لە جێی خۆیان دابنیشین.

    * لە کاتی سەرکەوتن و دابەزین لەبەردەم قوتابخانەکاندا، نابێت ئاستەنگ و قەرەباڵغی دروست بکرێت.

    * هاتووچۆی ناو شار رایگەیاندووە کە لە کاتی سەرپێچیکردنی شۆفێرەکان، لێپرسینەوەی یاسایی دەکرێت.

بەپێی زانیاریی چەند سەرچاوەیەکی ئاگادار، ژمارەیەک لە دیپلۆماتکارە باڵاکانی ئەمریکا کە کاریان لەسەر دۆسیەی سوریا دەکرد لە پۆستەکانیان دوورخراونەتەوە، ئەمەش لە کاتێکدایە کە واشنتۆن فشار دەکات بۆ تێکەڵکردنی هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە) لەگەڵ حکومەتی نوێی دیمەشق.

سەرچاوەکان بە ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرزیان راگەیاندووە کە گۆڕانکارییەکان لە کۆتایی هەفتەی رابردوودا بە شێوەیەکی لەناکاو رویانداوە و کارمەندانی "پلاتفۆرمی هەرێمیی سوریا" (SRP)یان گرتووەتەوە، کە نوێنەرایەتی نافەرمی ئەمریکایە بۆ سوریا و بارەگاکەی لە کونسوڵخانەی ئەمریکا لە ئەستەنبوڵە.

ئەم دیپلۆماتکارانە لەژێر سەرپەرشتی تۆم باراک، نێردەی تایبەتی نوێی ئەمریکا بۆ سوریا و راوێژکاری دۆناڵد ترەمپ، کاریان دەکرد. باراک، کە لە مانگی ئایاری ئەمساڵدا دەستبەکاربووە، پێشەنگی گۆڕانکارییەکی نوێ لە سیاسەتی ئەمریکادا دەکات کە پشتیوانی لە یەکپارچەیی خاکی سوریا دەکات لەژێر دەسەڵاتی ئەحمەد شەرع، سەرۆکی نوێی ئەو وڵاتە.

بەشێکی سەرەکی ئەم سیاسەتە نوێیە، فشارخستنە سەر هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە)یە بۆ ئەوەی بە خێرایی پابەندی رێککەوتننامەی مانگی ئازار بن لەگەڵ دیمەشق و هێزەکانیان تێکەڵی سوپای نیشتمانیی سوریا بکەن.

سەرچاوەیەکی دیپلۆماسیی رۆژئاوایی ئاشکرایکردووە کە هۆکاری دوورخستنەوەی دیپلۆماتکارە ئەمریکییەکان بۆ "جیاوازیی بۆچوون"یان دەگەڕێتەوە لەگەڵ باراک لەسەر پرسی چۆنیەتی مامەڵەکردن لەگەڵ هەسەدە. لە بەرامبەردا، سەرچاوەیەکی دیپلۆماسیی ئەمریکی رەتیکردەوە کە جیاوازیی سیاسی هۆکار بووبێت و رایگەیاند کە ئەمە بەشێکە لە "رێکخستنەوەی تیمەکە" و کاریگەری لەسەر سیاسەتی گشتیی ئەمریکا نابێت.

وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا ئامادە نەبوو لێدوان لەسەر گۆڕانکارییەکان بدات.

سەرەڕای فشارەکانی ئەمریکا، سەرکردەکانی هەسەدە ئامادەنین دەستبەرداری ئەو ئۆتۆنۆمییە بن کە لە ساڵانی شەڕدا بەدەستیان هێناوە. ئەوان کە شانبەشانی ئەمریکا دژی داعش جەنگاون، دەیانەوێت لە سوریای دوای ئەسەددا حکومەتێکی لامەرکەزی هەبێت کە تێیدا مافەکانیان پارێزراو بێت.

شایەنی باسە، لەدوای داخستنی باڵیۆزخانەی واشنتۆن لە دیمەشق لە ساڵی2012، پلاتفۆرمی هەرێمیی سوریا لە ئەستەنبوڵ وەک نوێنەرایەتی سەرەکی ئەمریکا بۆ کاروباری سوریا کاردەکات.